Πρόκειται για το Νο 1 πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Η συχνότητα αυξάνει συνεχώς αναφέρεται δε τριπλασιασμός στις τελευταίες τρείς δεκαετίες.
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι ο καλύτερος κλινικός δείκτης που εκφράζει σωματικό λίπος και δίνεται από τον τύπο:
ΔΜΣ= ΒΣ (Kg)/ (ΥΣ)2(m)2
Για αξιολόγηση του ΔΜΣ σε παιδιά 5-19 ετών, δείτε τις παρακάτω καμπύλες του Π.Ο.Υ
Στο ερευνητικό πρόγραμμα “Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία: Αποτύπωση, Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Παιδικής Παχυσαρκίας – Δράσεις για την Άσκηση και την Υγιεινή Διατροφή. MIS 301205. Συγχρηματοδούτουμενο Πρόγραμμα ΕΕ και Υπουργείου Υγείας” που συμμετείχαμε από το 2012 μέχρι το 2014, μετρήθηκαν 25.195 μαθητές Δημοτικού και των τριών τάξεων του Γυμνασίου. Το συνολικό ποσοστό υπερβαρότητας-παχυσαρκίας στην Επικράτεια βρέθηκε στα:
34,4%
Η κληρονομικότητα ευθύνεται περίπου για το 10% της διακύμανσης του βάρους σώματος. Στην ηλικία των 17 ετών, ένα παιδί του οποίου και οι δύο γονείς είναι παχύσαρκοι έχει τριπλάσιες πιθανότητες να γίνει και το ίδιο παχύσαρκο, σε σχέση με ένα άλλο παιδί του οποίου και οι δύο γονείς έχουν φυσιολογικό βάρος. Επίσης, ένα παιδί που έχει παχύσαρκα αδέρφια έχει 40% αυξημένη πιθανότητα να είναι και το ίδιο παχύσαρκo.
Τα αίτια αύξησης της συχνότητας της παιδικής παχυσαρκίας είναι:
- Σύγχρονος τρόπος ζωής (τηλεόραση, υπολογιστές, βιντεοπαιγνίδια)
- Κληρονομικότητα
- Διατροφικές συνήθειες οικογένειας, ωράριο κλπ
- Τρόφιμα κυλικείου σχολείων
- Ελαττωμένη σωματική δραστηριότητα
Για τη φυσιολογική και υγιή ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων είναι απαραίτητα 4 βασικά στοιχεία:
- Ισορροπημένη διατροφή
- Καθημερινή φυσική δραστηριότητα
- Επαρκείς ώρες ύπνου
- Αγάπη, ενδιαφέρον και φροντίδα του οικογενειακού περιβάλλοντος
Τρόποι αύξησης καθημερινής φυσικής δραστηριότητας:
- Αφήστε τα παιδιά να κινούνται ελεύθερα μέσα στο σπίτι
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά να συμμετέχουν στις οικιακές εργασίες
- Ενθαρρύνετε τα χόμπι
- Αφήστε ελεύθερο χρόνο και υποστηρίξτε το ελεύθερο παιχνίδι
- Μην είστε υπερπροστατευτικοί
- Τα παιδιά να χρησιμοποιούν συχνότερα τις σκάλες
- Μείωση της θερμοκρασίας μέσα στα σπίτια το χειμώνα
- Πηγαίνετε στις απογευματινές δραστηριότητες ή φροντιστήρια με τα πόδια ή το ποδήλατο και όχι με το αυτοκίνητο
- Οργανώστε ημερήσιες εκδρομές που να περιλαμβάνουν πεζοπορίες, παιχνίδι
Αλλαγή του τρόπου διατροφής:
- Προγραμματίζουμε έτσι το φαγητό ώστε να τρώμε επειδή πεινάμε και όχι επειδή βαριόμαστε
- Τρώμε μόνο κατά τη διάρκεια των γευμάτων και κολατσιών
- Προσπαθούμε να τρώει όλη η οικογένεια μαζί συχνότερα
- Αποφεύγουμε να τρώμε μπροστά στην τηλεόραση
- Αποφεύγουμε τα προετοιμασμένα φαγητά
- Προτιμούμε τις πλήρεις από τις επεξεργασμένες τροφές
- Προτιμούμε φαγητό μαγειρεμένο στο σπίτι
- Πίνουμε πολύ νερό
- Η διατροφή του παχύσαρκου παιδιού δεν διαφέρει από της υπόλοιπης οικογένειας
Τακτικά γεύματα δηλαδή τρία γεύματα και δύο ενδιάμεσα. Οι συνολικές θερμίδες να είναι επαρκείς και σωστά κατανεμημένες δηλ. 55-60% υδατάνθρακες, 15-20% πρωτεΐνες λαο 15-20% λίπη. Το αλάτι δεν πρέπει να ξεπερνά τα 3 γρ. ημερησίως.
Τα παιδιά του Δημοτικού χρειάζονται περίπου 1,5 λίτρα νερό, ενώ οι έφηβοι και οι ενήλικες περίπου 2 λίτρα.
Η παιδική παχυσαρκία είναι πάθηση με πολλές και δυνητικά θανατηφόρες επιπλοκές όπως Σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο, δυσλιπιδαιμία, λιπώδη διήθηση ήπατος, υπέρταση κα.
Συμπερασματικά:
- Καθιερώστε 5 σταθερά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας και συγκεκριμένα περίπου με τρεις ώρες διαφορά το ένα από το άλλο.
- Φτιάξτε εσείς το κολατσιό του παιδιού και μην καταφεύγετε στα είδη περιπτέρου. Σίγουρα θα κάνετε πιο υγιεινές επιλογές!
- Αδειάστε τα ντουλάπια σας από τα ανθυγιεινά και παχυντικά σνακ και γεμίστε το ψυγείο σας με φρούτα και λαχανικά.
- Φροντίστε το παιδί σας να πίνει πολύ νερό.
- Εντάξτε την άθληση στην καθημερινότητα του παιδιού σας και ξεκολλήστε το από την τηλεόραση και τον υπολογιστή.
Δώστε στο παιδί το καλό παράδειγμα, προσέχοντας οι ίδιοι τη διατροφή σας και φροντίζοντας να γυμνάζεστε τακτικά.